Biến chứng tiểu đường ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe và có thể trở thành mối nguy hiểm cho người bệnh.Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về những biến chứng nguy hiểm có thể gặp phải để biết cách phòng tránh. Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây nhé!
1. Khái niệm bệnh tiểu đường
Tiểu đường là bệnh nội tiết liên quan trực tiếp đến rối loạn chuyển hóa Insulin. Đây là hormon được sản xuất bởi các tế bào Beta của đảo tụy. Hormon này có vai trò ổn định lượng đường trong máu và vận chuyển glucose đi nuôi dưỡng các tế bào trong cơ thể.
Khi tuyến tụy không sản xuất đủ hoặc không sử dụng hiệu quả Insulin tạo ra dẫn tới rối loạn chuyển hóa đường glucose. Biểu hiện cụ thể là nồng độ glucose trong máu ngày càng tăng và xuất hiện glucose trong nước tiểu. Thông thường khi chỉ số đường huyết lúc đói (nhịn ăn 8 giờ) ≥ 126 mg/dL (hay 7 mmol/L) thì được chẩn đoán là tiểu đường. Chỉ số đường huyết từ 100-125mg/dL(5.6 – 6.9 mmol/L) là giai đoạn tiền tiểu đường. Cần kiểm soát tốt chỉ số đường huyết về ngưỡng an toàn để không gây các biến chứng tiểu đường trên các cơ quan của cơ thể.
2. Các biến chứng tiểu đường mạn tính
Biến chứng mạn tính xảy ra khi đường huyết ở mức cao kéo dài. Điều này khiến tổn thương mạch máu và hệ thần kinh. Sau đây là một số biến chứng tiểu đường mạn tính thường gặp.
2.1. Biến chứng ở da
Biến chứng ở da gặp phải khi đường huyết tăng cao làm tổn thương các mạch máu tới nuôi dưỡng da. Tổn thương thần kinh trên cơ quan nào sẽ gây ra biểu hiện trên cơ quan đó:
Trên tay, chân, da:
- Tê bì, cảm giác như có kiến bò, kim châm.
- Nóng rát lòng bàn tay, bàn chân hoặc các ngón tay chân.
- Da khô ngứa, bong tróc, nứt nẻ.
- Tăng chai sạn chân, dày móng.
- Yếu và teo cơ chi dưới. Đi lại khó khăn.
- Biến dạng bàn chân
Biến chứng trên da có thể điều trị và kiểm soát được tuy nhiên thường dai dẳng dễ tái phát. Điều quan trọng nhất người bệnh cần làm là giữ cho lượng đường trong máu ổn định. Đồng thời phải thường xuyên kiểm tra da hàng ngày để kịp thời thấy được bất kỳ những thay đổi hay dấu hiệu lạ nào trên da.
2.2. Biến chứng ở mắt
Biến chứng ở mắt có nguy cơ gây mù lòa rất cao. Đây là hậu quả của tổn thương mạch máu nhỏ tại mắt khiến võng mạc dễ bị xuất huyết và hình thành sẹo. Một số dấu hiệu sớm như mờ mắt, đau nhức trong hốc mắt, xuất huyết mạch máu nhỏ vùng đáy mắt.
Một số biến chứng tiểu đường trên mắt như mờ mắt, xuất huyết mạch máu vùng đáy mắt
Người tiểu đường nên đi khám mắt định kỳ để sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường. Từ đó giúp giảm tới 90% suy giảm thị lực do tiểu đường gây ra.
2.3. Biến chứng thần kinh
Biến chứng thần kinh là biến chứng xuất hiện sớm nhất và phổ biến của bệnh tiểu đường. Hệ thần kinh điều khiển hoạt động của mọi cơ quan trong cơ thể. Tổn thương thần kinh ở cơ quan nào thì sẽ gây ra biểu hiện trên cơ quan đó.
- Tổn thương thần kinh trên tay chân, da sẽ có cảm giác tê bì, da khô ngứa, biến dạng bàn chân…
- Tổn thương thần kinh trên tiêu hóa có triệu chứng nuốt nghẹn, đầy bụng, nôn…
- Tổn thương thần kinh trên hệ sinh dục gây rối loạn cương dương, rối loạn kinh nguyệt…
Người bệnh tiểu đường cần kiểm soát lượng đường ổn định, vệ sinh và chăm sóc bàn chân đúng cách mỗi ngày. Đây là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa biến chứng về thần kinh.
2.4. Biến chứng về thận
Biến chứng thận bắt nguồn từ tổn thương mạch máu nuôi dưỡng thận. Khi mạch máu tổn thương khiến máu không thể lưu thông đến nuôi dưỡng thận. Điều này gây ảnh hưởng đến chức năng lọc của thận và cuối cùng là gây suy thận.
Suy thận một trong những biến chứng tiểu đường có thể gặp phải
Biến chứng thận ở bệnh tiểu đường thường ít có dấu hiệu nhận biết. Khi có những biểu hiện như tiểu đêm > 3 lần, nước tiểu đục, sủi bọt, có mùi hôi… thì có thể thận đã bị tổn thương nặng. Chính vì vậy, người tiểu đường nên kiểm soát tốt đường huyết, kết hợp cùng chế độ ăn ít muối, ít đạm, ít mỡ… Đặc biệt cần xét nghiệm máu và nước tiểu ít nhất 1 năm 1 lần để được kiểm tra albumin niệu và mức lọc cầu thận.
2.5. Biến chứng tim mạch
Người bệnh tiểu đường có nguy cơ gặp các vấn đề về tim mạch như xơ vữa động mạch, tăng huyết áp,… cao gấp 4 lần người bình thường. Nguyên nhân do gây tổn thương các tế bào nội mạc nên dẫn đến hình thành các mảng xơ vữa trên động mạch, gây hẹp lòng mạch. Các mảng xơ vữa này chính là nguyên nhân gây nhồi máu cơ tim, nhồi máu não. Nguy hiểm hơn là ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân.
Chính vì vậy bệnh nhân tiểu đường cũng cần kiểm tra sức khỏe tim mạch thường xuyên để phát hiện sớm biến chứng nếu có.
2.6. Biến chứng nhiễm trùng
Một số nhiễm trùng bệnh nhân tiểu đường có thể gặp phải như: sâu răng, viêm lợi, tụt răng, viêm đường hô hấp, viêm phổi, cúm,… Đường huyết tăng cao chính là môi trường thuận lợi cho vi khuẩn phát triển và đồng thời làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thể.
Chính vì vậy người bệnh cần giữ đường huyết ổn định và vệ sinh cơ thể sạch sẽ. Đặc biệt là những vùng dễ nhiễm khuẩn như răng miệng, vùng kín. Nếu gặp dấu hiệu nhiễm trùng như sốt, cơ thể có mùi khó chịu, tiểu buốt, có máu… cần đi thăm khám ngay.
2.7. Biến chứng tiểu đường ở chân
Biến chứng tiểu đường ở bàn chân là hậu quả của tổn thương thần kinh, mạch máu, nhiễm trùng… Ở người tiểu đường, hệ thống thần kinh bàn chân bị tổn thương khiến bàn chân bị mất cảm giác, không thể nhận biết các thương tổn có thể mắc phải. Khi các vết thương hở hình thành, nếu không kịp thời phát hiện và xử lý vi khuẩn có thể xâm nhập và gây nhiễm trùng. Thêm vào đó mạch máu bị tổn thương dẫn đến các chất dinh dưỡng đến chân kém khiến tình trạng viêm loét và hoại tử dễ xảy ra.
Biến chứng tiểu đường ở chân gây viêm loét hoại tử
Người bệnh cần chăm sóc bản thân và kiểm soát tốt đường huyết của mình. Cứ 2 – 3 tháng nên đi kiểm tra sức khỏe một lần, ngay cả khi không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào khác thường.
3. Những biến chứng tiểu đường cấp tính có thể xảy ra
Biến chứng cấp tính của bệnh tiểu đường thường xảy ra đột ngột trong thời gian ngắn và có thể gây nên hậu quả đáng tiếc nếu không được xử lý kịp thời.
3.1. Hạ đường huyết
Một số dấu hiệu hạ đường huyết điển hình như đói cồn cào, người uể oải mệt mỏi, chân tay bủn rủn, vã mồ hôi, choáng váng và tim đập nhanh… Dấu hiệu này thường xuất hiện khi đường huyết dưới 4 mmol/l. Tuy nhiên, nhiều người tiểu đường lâu năm luôn có mức đường huyết cao. Đường huyết có thể chưa giảm dưới 4 mmol/l đã có dấu hiệu của hạ đường huyết.
Khi bị hạ đường huyết nên uống một cốc nước đường, hay ăn 1 chiếc kẹo và nằm nghỉ ngơi yên tĩnh. Sau 15 phút đo lại đường huyết cho người bệnh. Khi đường huyết đã ổn định nên ăn 1 bữa ăn nhẹ và tiếp tục theo dõi thêm 60 phút. Trong trường hợp bệnh nhân hôn mê, lú lẫn, co giật nên nhanh chóng đưa đến cơ sở y tế gần nhất.
3.2. Nhiễm toan ceton
Nhiễm toan ceton là biến chứng cấp tính của bệnh tiểu đường. Đây là tình trạng nhiễm độc do máu bị toan hóa khiến cơ thể người bệnh không sản xuất đủ insulin. Nhiễm toan ceton thường gặp ở người bệnh tiểu đường type 1 khi đường huyết tăng trên 14 mmol/l. Đôi khi cũng xuất hiện ở người tiểu đường bị nhiễm trùng, căng thẳng hoặc chấn thương.
Các triệu chứng của nhiễm toan ceton bao gồm buồn nôn, nôn và đau bụng, hơi thở có mùi chua. Khi đó phải ngay lập tức cấp cứu tại cơ sở y tế chuyên khoa.
3.3. Tăng áp lực thẩm thấu máu
Tăng áp lực thẩm thấu là một biến chứng cấp tính rất nặng của bệnh đái tháo đường. Biến chứng này thường gặp ở người bệnh đái tháo đường týp 2. Đây là tình trạng xảy ra khi nồng độ đường trong máu của người bệnh tăng quá cao trong một thời gian dài. Điều này dẫn đến mất nước nghiêm trọng và rối loạn tri giác.
Dấu hiệu nhận biết tăng áp lực thẩm thấu máu là: khát nước, khô miệng, đi tiểu nhiều, sốt, buồn ngủ, ảo giác, mất tầm nhìn, yếu 1 bên cơ thể, co giật, mê man. Khi gặp các triệu chứng trên, người bệnh cần đến gặp bác sĩ càng sớm càng tốt để có thể phát hiện và xử trí kịp thời.
4. Giải pháp phòng ngừa và hạn chế biến chứng tiểu đường
Để phòng ngừa và hạn chế các biến chứng tiểu đường, người bệnh cần kết hợp nhiều biện pháp. Như có chế độ dinh dưỡng khoa học, chế độ tập luyện hợp lý, chế độ dùng thuốc theo chỉ định. Sau đây là một số giải pháp để bạn đọc tham khảo:
4.1. Kiểm soát tốt đường huyết mỗi ngày
Đây là cách ngăn ngừa biến chứng do tiểu đường tốt nhất. Vì vậy, người bệnh cần giữ chỉ số đường huyết nằm trong mức an toàn như sau:
- HbA1c < 7%.
- Chỉ số đường huyết khi đói: 3.9 – 7.2 mmol/l.
- Chỉ số đường huyết trước khi ăn: < 7.2 mmol/l.
- Chỉ số đường huyết sau khi ăn 2h: < 10 mmol/l.
4.2. Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học
Người bệnh tiểu đường cần đặc biệt chú ý chế độ ăn để tránh đường huyết tăng cao đột ngột. Một số thực phẩm nên hạn chế ăn gồm:
- Thực phẩm chứa nhiều chất bột đường, muối,
- Hạn chế chất béo xấu như mỡ động vật, chất béo trong thực phẩm chế biến sẵn
- Hạn chế chất đạm từ động vật…
Chế độ dinh dưỡng khoa học và hợp lý giúp phòng ngừa biến chứng tiểu đường
Thay vào đó, bệnh nhân nên ăn nhiều rau củ quả, thực phẩm giàu chất xơ hòa tan. Ngoài ra, nên chia nhỏ bữa ăn để tránh việc tăng đường huyết do cơ thể hấp thụ quá nhiều đường trong thực phẩm.
4.3. Chế độ tập thể dục thể thao phù hợp
Người bệnh tiểu đường nên tập thể dục thường xuyên 30 phút/ ngày để giúp làm giảm đường huyết nhờ giảm đề kháng insulin. Bên cạnh đó, việc tập luyện hợp lý cũng giúp người bệnh kiểm soát được cân nặng. Từ đó ngăn ngừa các biến chứng trên tim mạch, thần kinh, thận, mắt,… rất hiệu quả.
4.4. Tuân thủ chỉ định của bác sĩ
Sử dụng thuốc điều trị dài ngày có thể khiến người bệnh tiểu đường lo lắng về tác dụng phụ trên gan thận hay nguy cơ nhờn thuốc. Tuy nhiên, người bệnh vẫn nên dùng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ. Đồng thời định kỳ tái khám 1 – 3 tháng/ lần sẽ giúp bác sĩ đánh giá hiệu quả của thuốc. Từ đó giúp người bệnh giảm rủi ro biến chứng và xem xét được dùng thuốc với liều thấp nhất.
Ngoài ra người bệnh có thể lựa chọn các sản phẩm từ thảo dược giúp hạ đường huyết an toàn. Một trong những sản phẩm được tin dùng hiện nay là TPBVSK An đường của Công ty CP Dược phẩm TW3. Với thành phần hoàn toàn từ thảo dược như Dây thìa canh, Giảo cổ lam, Nấm linh chi … An đường TW3 có tác dụng hỗ trợ:
- Giảm chỉ số đường huyết, giảm mỡ máu.
- Giảm nguy cơ biến chứng của bệnh tiểu đường.
Trên đây là một số biến chứng thường gặp của bệnh tiểu đường. Các biến chứng của bệnh tiểu đường rất nguy hiểm nếu như không phát hiện và điều trị kịp thời. Người bệnh cần lưu ý theo dõi, duy trì đường huyết ổn định và sử dụng thuốc điều trị theo chỉ dẫn của bác sĩ để ngăn ngừa biến chứng xảy ra. Nếu cần thêm thông tin hãy liên hệ với chúng tôi qua Hotline 1800.1286 để được tư vấn giải đáp.
