Từ ngàn năm nay bài thuốc Hoàn quy tỳ đã được sử dụng để điều trị chứng tâm tỳ lưỡng hư. Bài thuốc gồm những thành phần gì và công dụng chữa bệnh ra sao? Hãy cùng tìm hiểu rõ hơn qua bài viết dưới đây.
1. Vai trò của Tâm – Tỳ trong cơ thể
Theo y học cổ truyền, trong cơ thể có ngũ tạng là Tâm, Can, Tỳ, Phế, Thận. Chúng có nhiệm vụ chuyển hóa và tàng trữ tinh, khí, thần, huyết, tân, dịch của cơ thể. Tạng tâm và tỳ đảm nhiệm các vai trò khác nhau cụ thể như sau:
Tạng tâm đứng đầu các tạng và có nhiều vai trò như:
- Phụ trách các hoạt động về thần chí gồm tinh thần và tư duy. Tâm khí và tâm huyết đầy đủ thì tinh thần tỉnh táo, sáng suốt. Tâm huyết không đầy đủ có thể gây hồi hộp, mất ngủ, hay quên.
- Phụ trách các hoạt động về huyết mạch: Tâm khí thúc đẩy máu trong mạch đi nuôi dưỡng toàn thân. Nếu tâm khí đầy đủ, nét mặt hồng hào tươi nhuận. Ngược lại tâm khí bị giảm sút khiến sắc mặt xanh xao.
Tạng tỳ ở trung tiêu và có vai trò như sau:
- Tỳ tiêu hóa, hấp thu và vận chuyển chất dinh dưỡng của đồ ăn. Sau khi tiêu hoá, các chất tinh vi được tỳ hấp thu và chuyển vận lên phế, phế đưa vào tâm mạch để đi nuôi dưỡng các tạng phủ, tứ chi, cân, não. Nếu chức năng tỳ kém có thể gây rối loạn tiêu hóa như ăn kém, mệt mỏi, gầy sút, ỉa chảy…
- Tỳ đưa nước đến các tổ chức cơ thể để nuôi dưỡng, sau đó chuyển xuống thận ra bàng quang bài tiết ra ngoài. Như vậy việc chuyển hoá nước trong cơ thể do sự vận hoá của tỳ phối hợp với sự túc giáng của phế và sự khí hoá của thận. Chức năng tỳ kém, không vận hóa được nước gây phù thũng, ỉa chảy, cổ trướng…
- Tỳ quản lý, khống chế huyết. Tỳ khí mạnh, huyết sẽ đi trong mạch, được khí thúc đẩy đi nuôi dưỡng cơ thể. Ngược lại tỳ khí hư sẽ không khống chế được huyết, gây xuất huyết rong huyết, đại tiện ra máu lâu ngày…
2. Chứng tâm tỳ lưỡng hư là gì?
Tâm tỳ có mối liên quan mật thiết đến nhau cụ thể là tâm chủ huyết, tỳ sinh huyết. Khi chức năng tâm tỳ bị suy giảm gây chứng tâm tỳ lưỡng hư với các biểu hiện cụ thể như:
- Dinh huyết bất túc nên không nuôi dưỡng tâm thần gây ra chứng mất ngủ, ngủ hay mơ, hay quên hoặc ngủ dễ bị tỉnh giấc, sau khi tỉnh thì không ngủ lại được.
- Huyết không nuôi dưỡng được tâm gây ra hồi hộp, đánh trống ngực.
- Khí huyết hư không lên nuôi não được gây hoa mắt, chóng mặt, sắc mặt nhợt nhạt úa vàng. Có thể kèm theo mệt mỏi, chân tay rã rời, đoản hơi
- Tỳ khí hư nên ăn uống không ngon miệng, chán ăn, đầy bụng, đại tiện lỏng
- Phụ nữ kinh nguyệt không đều, máu kinh có màu nhạt, lượng kinh ít, cũng có khi bị băng lậu, có trường hợp bế kinh.
3. Nguyên nhân gây tâm tỳ lưỡng hư
Đông y cho rằng nguyên nhân tâm tỳ đều hư là do tỳ khí hư nhược, tâm huyết hao tổn. Cụ thể do:
- Ăn uống không điều độ, sau khi ốm dậy mà không bổ dưỡng đầy đủ, hoặc mắc bệnh xuất huyết mạn tính làm tỳ khí hư nhược
- Mệt mỏi, lo nghĩ buồn phiền quá độ làm tâm huyết hao tổn
4. Giải pháp chữa trị chứng tâm tỳ lưỡng hư
Nguyên tắc để chữa tâm tỳ lưỡng hư là bổ ích tâm tỳ bằng cách kiện tỳ, ích khí, an thần. Một trong những bài thuốc thường được sử dụng để bổ tâm tỳ là bài “Quy tỳ thang”. Đây là bài thuốc do Danh y Nghiêm Dụng Hòa ở đời Tống – Trung Quốc lập phương, viết trong sách Tế sinh phương. Bài thuốc đã tồn tại gần 1.000 năm và được nhiều lương y sử dụng để điều trị chứng tâm tỳ lưỡng hư.
Thành phần bài thuốc Quy tỳ thang
Bài thuốc gồm: Bạch linh, Đương quy; Bạch truật, Hoàng kỳ, Nhân sâm (Đảng sâm), Long nhãn, Táo nhân, Viễn chí, Mộc hương, Cam thảo, Đại táo. Có thể sắc uống hoặc làm thành viên hoàn uống nước nước ấm hoặc nước gừng.
Phân tích công năng bài thuốc Quy tỳ thang
- Nhân sâm, Đại táo, Hoàng kỳ, Bạch truật tác dụng ích khí, kiện tỳ.
- Mộc hương, Bạch linh hóa thấp ở tỳ, vị, giúp cho kiện tỳ tốt hơn.
- Đương quy và Long nhãn dưỡng huyết.
- Táo nhân, viễn chí có tác dụng dưỡng tâm an thần.
- Cam thảo bổ khí, dẫn khí, vị của phương thuốc vào các kinh tương ứng.
Sự kết hợp của các dược liệu giúp ích khí, bổ huyết, kiện tỳ dưỡng tâm.
5. Hoàn quy tỳ TW3
Công ty CP Dược phẩm Trung Ương 3 đã vận dụng bài thuốc trên cùng công nghệ hiện đại đạt chuẩn để bào chế ra viên uống Hoàn quy tỳ TW3. Sản phẩm có dạng viên hoàn mềm tiện lợi dễ uống, khi dùng có thể uống với nước ấm hoặc nước gừng. Sản phẩm dùng hiệu quả trong các trường hợp:
- Tâm tỳ đều hư, hơi thở ngắn, tim đập mạnh, chóng mặt
- Mất ngủ, ngủ hay mê
- Chán ăn, mệt mỏi
- Đại tiểu tiện ra máu
- Suy nhược thần kinh
- Thiếu máu, kinh nguyệt không đều.
Sản phẩm có thành phần từ thảo dược nên hiệu quả từ từ. Người bệnh nên kiên trì sử dụng đủ liệu trình để mang lại hiệu quả điều trị cao nhất.
Bài viết trên đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin cụ thể về chứng bệnh tâm tỳ lưỡng hư và bài thuốc Quy tỳ để chữa trị. Nếu bạn đọc cần tư vấn thêm vui lòng liên hệ tổng đài 1900.3199 để được hỗ trợ và giải đáp.
