Tiểu đêm – Hiểu đúng để điều trị hiệu quả

1. Khái niệm chứng Tiểu đêm

Chứng đi tiểu đêm nhiều lần là tình trạng tăng số lần và số lượng nước tiểu trong đêm. Nói chung, từ lúc đi ngủ đến trước khi dậy mà đi tiểu vượt quá 2 lần, số lượng nước tiểu trên 750ml, hoặc vượt quá 1/3 tổng lượng nước tiểu trong 24 giờ nhưng tổng lượng nước tiểu không tăng thêm thì gọi là đi tiểu đêm nhiều lần.Triệu chứng đi tiểu đêm nhiều lần thường gặp ở nữ giới nhiều hơn nam giới, xét nghiệm sinh hóa nước tiểu thường quy, cấy khuẩn nước tiểu đều không thấy bất thường; thường kèm theo một số triệu chứng khác như lo nghĩ, mất ngủ, ngủ hay mê… nên cũng dễ làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và sức khỏe chung.
Tuy vậy, có một số người cho rằng hiện tượng này là bình thường, tuổi dần cao thì sẽ đi tiểu đêm. Đó là cách nhìn phiến diện. Người bình thường thì số lượng nước tiểu trong 24 giờ khoảng 1500ml. Trong đó thì 95% là nước, 5% là một số sản phẩm cặn bã được đào thải ra ngoài như ure, creatinin, muối vô cơ, axit, chất điện giải… Các thành phần trong nước tiểu không phải là hằng định mà phụ thuộc nhiều vào chất lượng thức ăn và số lượng nước uống trong ngày.

Tiểu đêm gây nhiều phiền toái cho người bệnh 

1.1 Nguyên nhân gây nên Tiểu đêm.

• Tiểu đêm sinh lý: do trước khi đi ngủ lại uống nhiều nước, uống bia, uống trà đặc, ăn cháo loãng, ăn một số thực phẩm có tính chất lợi niệu như dưa hấu, đu đủ…
• Tiểu đêm do yếu tố thần kinh: một số người đã từng bị tiểu đêm nhiều lần do thần kinh căng thẳng, mất ngủ, thậm chí có thể trở thành thói quen tiểu đêm.
• Cơ teo nhẽo: ở người cao tuổi thì việc đi tiểu liên quan đến cơ bị teo nhẽo làm giảm khả năng lưu giữ nước tiểu ở bàng quang.
• Rối loạn chức năng thận: tuổi cao làm giảm khả năng cô đặc nước tiểu vì thế nên gây đi tiểu đêm nhiều lần. Ngoài ra, nếu bị bệnh tăng huyết áp, vữa sơ mạch máu, suy thận… thì cũng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng thận và gây đi tiểu đêm nhiều lần.
• Bệnh tiết niệu sinh dục: nam giới tuổi cao thường hay gặp tăng sinh tuyến tiền liệt làm cho số lần đi tiểu tăng lên đồng thời số lần tiểu đêm cũng tăng; nữ giới tuổi cao thường liên quan đến sa tử cung gây kích thích bàng quang và dẫn đến đi tiểu đêm nhiều lần.
• Bệnh nội tiết và bệnh tim mạch: bệnh nhân bị đái tháo đường, đái tháo nhạt, suy tim… thì làm cho tiểu đêm nhiều lần. Vì thế, khi xuất hiện triệu chứng đi tiểu đêm nhiều lần, có thể là dấu hiệu báo trước một số bệnh, nên đi kiểm tra để có chẩn đoán và điều trị phù hợp.

1.2. Tiểu đêm theo Y học cổ truyền

• Thận chủ thủy là để điều tiết trao đổi thủy dịch trong cơ thể
• Thận chủ nạp khí để giúp cho điều tiết hít thở; thận liên quan đến tóc giúp cho tóc khỏe, bóng mượt; thận chủ nhị âm là điều tiết đại tiện và tiểu tiện
• Thận khai khiếu ra tai giúp cho tai nghe rõ.

• Suy giảm tình dục
• Đau lưng; mỏi gối, ù tai, khó thở
• Rối loạn tiểu tiện và đại tiện
• Tóc khô rụng, tóc bạc, chân tay lạnh.

• Chứng thận dương bất túc làm số lần tiểu tăng, nước tiểu trong, tiểu đêm nhiều lần, đau lưng, sợ lạnh, chườm ấm thì dễ chịu, chân tay lạnh, hụt hơi, mạch trầm tế vô lực

• Thận khí hao hư: đi tiểu đêm nhiều lần, mệt mỏi, đau và lạnh lưng, đại tiện phân lỏng nát, mạch trầm tế; tâm tỳ lưỡng hư: đi tiểu đêm nhiều lần, chân tay mỏi, ngủ hay mê, dễ tỉnh giấc, hồi hộp, hay quên, sắc mặt không tươi, mạch tế nhược.

2. Điều trị Tiểu đêm theo Y học cổ truyền

Tùy theo nguyên nhân cơ chế bệnh sinh mà có thể sử dụng các pháp điều trị như bổ thận, thanh trừ thấp nhiệt, hoạt huyết hóa ứ. Bài thuốc đại biểu hay được sử dụng trên lâm sàng như:

• Quy lộc bổ thận hoàn
• Lục tử bổ thận thang
• Sâm nhung bổ thận 
• Hồ đào ích trí sơn dược than

• Ba kích
• Nhung hươu
• Nhục thung dung
• Tục đoạn
• Đỗ trọng
• Thỏ ty tử
• Cẩu tích
• Kỷ tử
• Hạt sen

• Đau lưng, mỏi gối
• Ù tai
• Tiểu đêm nhiều lần
• Di tinh, bạch đới
• Thiểu năng sinh dục